Lekker relaxed, dat Noord Korea

Een jaar geleden stonden we aan de Zuid-Koreaanse kant van de Demilitarized Zone (DMZ), de grens tussen Noord- en Zuid-Korea waar soldaten van beide kanten tegenover elkaar staan. Bill Clinton noemde het ooit de griezeligste plek op aarde. De Amerikaanse soldaten die ons vorig jaar ontvingen vertelden ons over het Axe-murder incident. In 1976 wilden een paar Amerikaanse soldaten een boom omhakken bij de grens omdat die het uitzicht van een van de wachttorens belemmerde. Volkomen onverwachts werden ze belaagd door een groep Noord-Koreaanse soldaten die twee Amerikaanse soldaten vermoordden - met hun eigen bijl. Na dit opwekkende verhaal lieten de Amerikaanse soldaten ons een formulier ondertekenen waarmee we allerlei beloftes deden en waarmee we vooral ook afspraken dat alles voor eigen risico was. Daarna gingen we een van de blauwe VN-onderhandelingsruimtes binnen die precies op de grens staan. De achterdeur werd bewaakt door een Zuid-Koreaanse soldaat, als we de deur zouden openen zouden de Noord-Koreaanse soldaten onmiddellijk het vuur openen. De spanning was voelbaar. 

Een paar dagen geleden verlieten we de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang om naar de Noord-Koreaanse kant van de DMZ te rijden. Zou de spanning weer zo nadrukkelijk in de lucht hangen? Of zou het nog erger zijn? Dit was per slot van rekening Noord-Korea, het land dat meestal in het nieuws komt als ze weer eens een raketproef of een kernproef hebben gedaan. De rit naar de grens duurde zo’n 3 uur en voerde door fraaie groene heuvels waar haveloos ogende boeren zonder de hulp van ook maar enig landbouwwerktuig op het land werkten. 

Halverwege vertelde Ms. Kim, een van onze drie gidsen, een mop.

Een Chinees, een Amerikaan en een Zuid-Koreaan zaten op een zwaarbeladen schip. Het schip voer op een rots en maakte water, en het was duidelijk dat men een deel van de lading overboord moest gooien om het vege lijf te redden.

In China hebben we zoveel rijst, zei de Chinees, ik gooi wel wat rijst overboord.

In Amerika hebben we zoveel wapens, zei de Amerikaan, ik werp wel wat wapentuig overboord.

In Zuid-Korea hebben we zoveel Amerikaanse soldaten, zei de Zuid-Koreaan, ik flikker wel wat Amerikaanse soldaten overboord.

Er werd hard gelachen in de bus. De stemming zat er goed in.

Na aankomst bij de DMZ stopten we bij een groot propagandabord dat ons vertelde dat Korea één land was, en daarna gingen we naar een souvenirwinkel. Opgewekt bekeken we de postzegels, de boekjes, de ginsengdrankjes en de kleren die men verkocht. De schitterende handgeschilderde propagandaposters vonden gretig aftrek. Na flink ingeslagen te hebben reden we naar de Armistice Hall, de ruimte waar men na de Korea-oorlog onderhandelde over de wapenstilstand. Er stond een grote oude tafel met een groen tafelkleed en in een plexiglazen doos lag het door beide partijen ondertekende manuscript met afspraken. Onze gids vertelde op rustige toon, alsof ze het recept voor kimchi uitlegde: “Here the final agreement was signed. If the American imperialists ever invade us again, we will smash their country to pieces. Both the tablecloth and the table itself are the originals from the 1950s.”

Daarna wandelden we met onze gidsen naar de echte grens. Kenden we het Axe-murder incident? In 1976 begonnen de Amerikaanse imperialisten ineens een boom om te hakken die op de grens stond, terwijl de afspraak was dat dit soort ingrepen pas gedaan mochten worden na instemming van beide partijen. De Noord-Koreanen waren naar de Amerikanen toegereden met de vraag of ze ermee wilden stoppen. Dat wilden ze niet, sterker nog, ze provoceerden de Noord-Koreanen door een bijl naar hun auto te gooien. Toen hebben ze de Amerikanen maar uitgeschakeld. 

En toen waren we bij de grens. Twintig meter van waar we een jaar geleden stonden. Voor ons stonden Noord-Koreaanse soldaten, vlak daarachter Zuid-Koreaanse soldaten. Was de spanning voelbaar? Ja, een beetje, maar minder dan vorig jaar. Of we misschien een groepsfoto wilden met de Noord-Koreaanse commandant, vroeg een van de gidsen. Dat wilden we, en lachend gingen we met z’n allen op de foto. En terwijl we naar de grens staarden kwam een van onze gidsen, Ms. Pak, naast ons staan. “Het is zo jammer,” zei ze, “het is één land, maar toch kan ik niet naar de andere kant. Ik hoop dat de reunification snel komt.” Ze zuchtte een keer diep. 

Dan is het tijd. Ms. Kim roept ons. We gaan lunchen. Sweetmeat soup. Dat is soep met hondenvlees.

Madelijn en Ap