Everest Base Camp en Hotel de Ranzige Aap

Toen we in Lhasa eindelijk bij onze tourgroep aanhaakten bleken we onderdeel te zijn van een klein groepje van maar vier mensen. Onze twee groepsgenoten waren Luis, een Spanjaard, en Timo, een Amerikaan, en ze stelden ons meteen gerust. De binnenkant van de Potala hadden we dan weliswaar gemist, maar zo boeiend was het niet. Het gaat bij de Potala vooral om de buitenkant, en we kregen nog kans genoeg om dit goed te bekijken. Even later, op weg naar een klooster, stopten we inderdaad voor de Potala.

Wow! Een grote rots, honderd meter hoog en enkele honderden meters lang, waarop een 14 verdiepingen tellend gebouw is neergezet, vele eeuwen geleden. Doordat Lhasa op 3600 meter hoogte ligt hapten we al naar adem, maar bij het zien van de Potala wisten we helemaal niet meer waar we de zuurstof vandaan moesten halen. Het is een zeer indrukwekkend gebouw.

Toen we de volgende ochtend verder het binnenland van Tibet in reden, bleek dat Air China ons toch nog iets had meegegeven: een voedselvergiftiging. De combinatie met hoogteziekte is niet te benijden. Madelijn voelde zich redelijk, ze had geen last van de hoogte en met imodium kon ze het "presentje" van Air China snel onderdrukken. Ap was echter doodziek. De hoogteziekte zorgde voor knallende koppijn, de vergiftiging voor diarree en hoge koorts. Tijdens de negen uur durende autorit van Lhasa naar Shigatse (de tweede stad van Tibet) heeft Ap vooral als een zombie op de achterbank van het busje gelegen.

Nadat Ap was volgestopt met alle medicijnen die in de plaatselijke apotheek voorradig waren, ging het de volgende ochtend iets beter. De hoofdpijn en diarree waren gebleven, maar de koorts was weg. We gingen naar het Tashilunpo klooster, een gigantisch, prachtig kloostercomplex waar de Panchen Lama - na de Dalai Lama de belangrijkste lama van de Tibetanen - de scepter zwaait. De geschiedenis van de huidige Panchen Lama geeft een goed beeld van hoe de Chinese overheid in Tibet te werk gaat...

Nadat de vorige Panchen Lama was overleden, werd begin jaren 90 bekend dat de nieuwe reïncarnatie van de Panchen Lama was gevonden. De Chinezen waren echter bang dat een klein jongetje - op het moment dat een nieuwe Lama wordt "ontdekt" is hij altijd nog heel jong - opgevoed door de Tibetanen wel eens heel lastig zou kunnen worden, en ze ontvoerden het jongetje waarvan sindsdien nooit meer iets is vernomen. De Chinese overheid beweert dat hij in Beijing woont en het goed maakt, maar dat weet niemand zeker. In plaats daarvan wezen de Chinezen hun eigen Panchen Lama aan die ze in Beijing opvoedden. Deze Panchen Lama is volgens de Chinese overheid de officiële Panchen Lama, maar hij is nooit aanwezig in het Tashilunpo klooster omdat de Tibetanen hem absoluut niet als Lama accepteren. In plaats van een Panchen Lama die in het Tashilunpo klooster woont, zijn er nu twee die allebei in Beijing wonen. De Chinese overheid wilde recent definitief afrekenen met al het gedoe rond de lama's en heeft een paar jaar geleden een nieuwe wet ingesteld: Je hebt toestemming van de overheid nodig om als lama te mogen reïncarneren. Hoe dit metafysisch precies zou moeten werken is niet duidelijk.

Na het bezoek aan het klooster reden we verder door het vreemde, dorre Tibetaanse landschap. Het viel ons op dat Tibet er afgeragd en uitgewoond uitziet. De bouwstijl lijkt op die in Bhutan, maar waar in Bhutan alles netjes was opgepoetst, is in Tibet alles vuil, stoffig en al 23 keer versteld. Je ziet het aan de huizen, de auto's, de kleren, ook de dieren. Bhutan ziet eruit alsof morgen de schoonmoeder op bezoek komt. Tibet ziet eruit alsof er in dertig jaar al geen schoonmoeder is geweest. Het zal met armoede te maken hebben - als er een gat in je ruit zit en je hebt geen geld voor een nieuwe hang je er een doek voor - maar we vreesden dat het ook met trots te maken heeft. Bhutan is onafhankelijk, maar de moedeloze Tibetanen worden al zestig jaar onderdrukt door de Chinezen.

Weer een dag later stond het hoogtepunt - ook letterlijk - op het programma: Mount Everest Base Camp. Na uren door een bijna geheel uitgestorven landschap te hebben gestuiterd in ons tourbusje zonder vering waren we moe en bovendien sloom van het gebrek aan zuurstof (inmiddels zaten we op ruim 5000 meter hoogte), maar ineens reden we een vallei in en doemde er een gigantische witte muur voor ons op. De hoogste berg op de wereld, door de Tibetanen "Qomolangma" genoemd: Heilige Moeder. Zelfs de ademnood en de bonkende hoofdpijn konden een gevoel van ontzag en ook euforie - we zijn er! - niet onderdrukken.

Na een bijna geheel slapeloze nacht (op grote hoogte kan je nauwelijks slapen) in een wel zeer primitief guesthouse reden we in 9 uur naar Zhangmu, het laatste Chinese stadje voor de grens met Nepal. Passang, onze gids, beloofde ons na alle ontberingen een goed hotel, maar we konden alleen nog terecht in Hotel de Ranzige Aap. De gangen roken naar pis, overal stonden plassen water (hopelijk was het water...). De toiletten waren na de Culturele Revolutie niet meer schoongemaakt, en het beddegoed was voor het laatst ververst tijdens de Ming-dynastie. Het bevestigde ons beeld van Chinezen als ongelofelijke viezerikken. 's Morgens wisten we niet hoe snel we weg moesten komen en in alle haast nam Ap per ongeluk onze kamersleutel mee, dus we hebben de sleutel van kamer 601 van Hotel de Ranzige Aap (wie interresse heeft gelieve te mailen: [email protected]).

Om China uit te komen moesten we nog door de douane: Een grote, klinische hal met metaaldetectie apparatuur en een hoop strak voor zich uitkijkende soldaten. Voor ons stond een Chinees uit Hong Kong die opmerkte dat het goed is dat we naar Tibet zijn geweest, zodat we een eerlijker beeld hebben kunnen vormen van de Chinese inbreng in Tibet. Om zijn moederland te verdedigen zei hij dat hij in Lhasa twee monniken zag die met open mond naar een gebouw op Times Square in Lhasa stonden te kijken. Madelijn merkte op dat dat niet zo'n sterk argument is waarna Ap zei dat er in Tibet vroeger 6500 kloosters stonden en dat de Chinezen ze onder leiding van die kettingrokende baviaan van een Mao ze op 13 na allemaal verwoest hebben. "Ssst. Dat kan je niet zeggen!" Verschrikt kijkt hij om zich heen, we zijn omringd door soldaten. We trokken ons er niets van aan. Moet je je laten intimideren door soldaten van een land waar ze niet eens een plee schoon kunnen houden? We bogen ons opnieuw naar de man uit Hong Kong. "Een goede test zou zijn om de Tibetanen nu te vragen of ze bij China willen blijven of dat ze los willen. Als meer dan 50 % los wil van China hebben jullie het niet goed gedaan, als minder dan 50 % los wil hebben jullie Chinezen een knappe prestatie geleverd". Daarmee eindigde de conversatie.

Toen mochten we door de douane, kregen we een stempel en liepen we over de brug die China en Nepal verbindt. Eerst zagen we nog twee zwaarbewapende Chinese militairen die strak en onbeweeglijk voor zich uitstaarden, en daarna, op de helft van de brug, kwamen we de eerste Nepalese soldaten tegen, zonder wapens, maar met een peukje in de hand, rustig tegen de reling geleund. Aan het einde van de brug stonden twee andere Nepalese militairen, waarvan een oogverblindend mooie vrouw, de bagage te "controleren", maar iedereen kon gewoon doorlopen. Een andere militair vroeg waar we vandaan komen. "Holland? Oooh, lost against Argentina. Very sorry for you sir".

We zijn weer terug in Nepal. Gelukkig.

Madelijn en Ap